Bài viết này chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về tỉ xích trong vật lý là gì (ví dụ như biểu diễn lực kéo, lực tạo bởi trọng lực của vật,…) và qua đó sẽ có những quá trình để vận dụng vào giải những bài tập liên quan. Cùng Trung tâm sửa chữa điện lạnh – điện tử Limosa ngay nhé!

1. Tỉ lệ xích là gì?
Tỉ lệ xích T thường sẽ là một bản vẽ (hoặc một bản đồ) là tỉ số về những khoảng cách giữa khoảng cách a và khoảng cách b, với a sẽ chính là những khoảng cách giữa chính là hai điểm dựa trên phía của bản vẽ (trên bản đồ) và b là những khoảng cách được tính giữa hai điểm để tương ứng trên những lĩnh vực thực tế.
Tỉ lệ xích thường sẽ được tính theo những dạng công thức sau:
T = (a và b có cùng đơn vị).
Ta thường thấy ở phần ghi chú của các bản đồ xuất hiện tỉ lệ xích của bản đồ.
Nhận xét: Bản đồ có được những tỉ lệ ngày càng lớn thì ngày càng chi tiết và bản đồ theo với những tỉ lệ càng nhỏ thì có thể kém chi tiết hơn.

2. Cách tính tỉ xích trong vật lý là gì?
2.1. Dạng 1: Tìm tỉ xích trong vật lý là gì khi biết khoảng cách a và b
∗ Phương pháp giải:
Tỉ lệ xích T của một phần bản đồ là những tỉ số khoảng cách giữa những khoảng cách a và khoảng cách b, với a là khoảng cách giữa hai điểm trên ví trí của bản đồ và b là khoảng cách giữa hai điểm sẽ tương ứng hơn so với trên thực tế.
Tỉ lệ xích được tính theo những công thức sau:
T = (a và b có cùng đơn vị).
Ví dụ 1. Hãy tìm tỉ xích trong vật lý là gì của một bản đồ khi biết được những khoảng cách được tính từ giữa tỉnh Hải Phòng và thủ đô Hà Nội trên vị trí của bản đồ là 2 cm, còn có những khoảng cách nằm ngoài so với trên thực tế giữa tỉnh Hải Phòng và thủ đô Hà Nội là 120 km.
Lời giải
Đổi 120 km = 12000000 cm.
Ta có a = 2 (cm) và b = 12000000 (cm).
Suy ra, tỉ lệ xích của bản đồ trên là: T = = 1 : 6000000.
2.2. Dạng 2: Tìm khoảng cách a khi biết tỉ xích trong vật lý là gì và khoảng cách b
- Phương pháp giải:
Gọi a là khoảng cách giữa hai điểm trên bản đồ và b là khoảng cách giữa hai điểm tương ứng trên thực tế. Khi đó, a là tích giữa khoảng cách b và tỉ lệ xích T hay a = b . T (a và b có cùng đơn vị).
Ví dụ 2. Hãy tính khoảng cách trên bản đồ giữa thủ đô Hà Nội và tỉnh Ninh Bình khi biết khoảng cách ngoài thực tế giữa thủ đô Hà Nội và tỉnh Ninh Bình là 85 km, còn tỉ lệ xích được ghi trên bản đồ là 1: 10000000.
Lời giải
Đổi 85 km = 8500000 cm.
Ta có b = 8500000 (cm) và T = 1 : 10000000 = .
Khi đó, khoảng cách trên bản đồ giữa thủ đô Hà Nội và tỉnh Ninh Bình là:
a = b . T = 8500000 . = 0,85 (cm).
Vậy khoảng cách trên bản đồ giữa thủ đô Hà Nội và tỉnh Ninh Bình là 0,85 cm.
2.3. Dạng 3: Tìm khoảng cách b khi biết tỉ lệ xích và khoảng cách a
∗ Phương pháp giải:
Gọi a là khoảng cách giữa hai điểm trên bản đồ và b là khoảng cách giữa hai điểm tương ứng trên thực tế. Khi đó, b là tỉ số giữa khoảng cách a và tỉ lệ xích T hay b = a : T (a và b có cùng đơn vị).
Ví dụ 3. Hãy tính khoảng cách trên thực tế giữa thủ đô Hà Nội và tỉnh Ninh Bình khi biết khoảng cách trên bản đồ giữa thủ đô Hà Nội và tỉnh Ninh Bình là 0,85 cm, còn tỉ lệ xích được ghi trên bản đồ là 1: 10000000.
Lời giải
Ta có a = 0,85 = (cm) và T = 1 : 10000000 = .
Khi đó, khoảng cách ngoài thực tế giữa thủ đô Hà Nội và tỉnh Ninh Bình là:
b = a : T = : = (cm).
Đổi 8500000 cm = 85 km.
Vậy khoảng cách ngoài thực tế giữa thủ đô Hà Nội và tỉnh Ninh Bình là 85 km.

3. Biểu diễn lực
3.1. Lực là một trong những đại lượng vectơ
– Một trong những đại lượng vừa có những độ lớn, vừa có những phương và chiều là một đại lượng trong một vectơ. Như vậy lực là một những đại lượng về đại lượng vectơ.
3.2. Cách biểu diễn và ký hiệu về đại lượng của vectơ lực
Biểu diễn vectơ lực người ta sẽ cho sử dụng 1 mũi tên:
- Gốc là điểm mà lực tác dụng lên vật (điểm đặt của lực)
- Phương và chiều mũi tên là phương và chiều của lực
Bài viết trên đã tổng hợp đầy đủ các khái niệm về tỉ xích trong vật lý là gì này. Hy vọng rằng, qua bài viết các bạn đã có thể hiểu và giải thích được điện trở là gì? Điện trở phụ thuộc vào những yếu tố nào? Và có những ứng dụng có ích vào trong thực tế. Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm thông tin về bài viết này hãy liên hệ với Trung tâm sửa chữa điện lạnh – điện tử Limosa qua HOTLINE 1900 2276 nhé!
