Công nguyên là gì? Hai cách tính năm trước công nguyên

Chúng ta thường xuyên nghe đến các thuật ngữ như công nguyên, trước công nguyên, và sau công nguyên trong quá trình học tập và cuộc sống hàng ngày. Trong bài viết này, Trung tâm sửa chữa điện lạnh – điện tử Limosa sẽ cung cấp thông tin liên quan đến công nguyên, trước công nguyên và cách tính năm trước công nguyên. 

1. Công nguyên là gì?

Công nguyên là một thuật ngữ được sử dụng để đánh số năm trong Lịch Julius và Lịch Gregorius. Thuật ngữ này có nguồn gốc từ tiếng Latinh thời Trung Cổ, Anno Domini (viết tắt là AD), và từ tiếng Trung, “Công nguyên” 公元 là tên gọi tắt của “Công lịch kỷ nguyên” 公曆紀元. 

Công nguyên được đưa ra bởi tu sĩ Dionysius Exiguus khoảng thế kỉ 6, nhưng không được sử dụng rộng rãi cho đến sau năm 800. Để tính ngày lễ Phục Sinh, không có năm 0 trong các lịch, và cách ghi này được sử dụng rộng rãi nhất trên thế giới hiện nay.

Công nguyên trong tiếng Hán Việt có nghĩa là khoảng thời gian bắt đầu sử dụng lịch chung của tất cả các quốc gia trên thế giới. AD là Kỷ nguyên Kito hay thuộc Kỷ nguyên của chúa, có nguồn gốc từ tiếng Latinh thời Trung Cổ. Ngược lại, BC là trước công nguyên, và cả hai thuật ngữ này được sử dụng để đánh số năm theo cách đặt chữ viết tắt và số năm.

2. Trước công nguyên là gì?

Trước công nguyên là một thuật ngữ trong lịch Gregory, được sử dụng để đánh số các năm trước sự kiện được cho là năm 1, năm sinh của Chúa Giêsu. Lịch này sử dụng các ký hiệu AD hoặc CE (Công nguyên) cho các năm sau sự kiện này và BC hoặc BCE (Trước công nguyên) cho các năm trước đó. Kỷ nguyên chung (CE) và Trước kỷ nguyên chung (BCE) là các lựa chọn thay thế cho các ký hiệu Anno Domini (AD và BC) được đưa ra bởi Dionysius Exiguus.

Hai hệ thống ký hiệu này tương đương về mặt số: “2022 CE” và “AD 2022” đều mô tả năm hiện tại, cũng như “400 BCE” và “400 BC” là cùng một năm. Tuy nhiên, số năm trước công nguyên không thể xác định chính xác, vì không ai biết trước năm 1 có bao nhiêu năm. Theo quy ước thời gian hiện nay, chỉ quy ước năm sinh của Chúa Giêsu là năm 1, và TCN là những năm trước khi Ngài ra đời.

Các nhà nghiên cứu vẫn đang nỗ lực tìm kiếm bằng chứng và tài liệu để lý giải quá trình này, nhưng do thời gian đã làm mất mát nhiều thông tin, không thể xác định được chính xác số năm trước công nguyên. Quá trình hình thành con người từ đời sống nguyên thủy đến cộng đồng là một hành trình kéo dài, và việc tìm kiếm chứng cứ chính xác là một thách thức lớn với nhiều hạn chế về thông tin từ quá khứ.

3. Cách tính năm trước công nguyên

Tính năm trước công nguyên (TCN) liên quan đến hệ thống đánh số năm dựa trên sự kiện được cho là năm 1, năm sinh của Chúa Giêsu. Có hai cách tính năm trước công nguyên, mỗi hệ thống sử dụng các ký hiệu khác nhau:

3.1. Hệ thống AD (Anno Domini) và BC (Before Christ):

• Năm 1 BC (Before Christ) là năm trước công nguyên.
• Năm 2 BC là năm 1 TCN.
• Năm 3 BC là năm 2 TCN.

Và cứ như vậy.

Ví dụ:

• Năm 500 BC là năm 501 TCN.
• Năm 1000 BC là năm 1001 TCN.

3.2. Hệ thống CE (Common Era) và BCE (Before the Common Era):

• Năm 1 BCE (Before the Common Era) là năm trước công nguyên.
• Năm 2 BCE là năm 1 TCN.
• Năm 3 BCE là năm 2 TCN.
• Và cứ như vậy.

Ví dụ:

• Năm 500 BCE là năm 501 TCN.
• Năm 1000 BCE là năm 1001 TCN.

Lưu ý rằng cả hai cách tính năm trước công nguyên đều làm giả định về sự kiện năm 1 là năm sinh của Chúa Giêsu và đặt nó làm điểm bắt đầu cho việc đánh số năm. Tùy thuộc vào ngữ cảnh và văn bản lịch sử, người ta có thể sử dụng cả AD/BC và CE/BCE một cách tùy chọn, với ý nghĩa là giống nhau về số năm, nhưng thể hiện một cách diễn đạt trung lập hơn về tôn giáo.

4. Sau công nguyên là gì?

Sau công nguyên, hệ thống đếm thời gian Anno Domini được Dionysius Exiguus sáng tạo vào năm 525 để ghi chép các năm trong bảng Lễ Phục sinh. Tầm quan trọng của hệ thống này là thay thế cho kỷ nguyên Diocletian, một kỷ nguyên đã được sử dụng trong bảng lễ Phục sinh cũ. Dionysius không muốn duy trì ký ức về Diocletian, người đã bạo hành tín đồ Cơ đốc giáo. 

Năm cuối cùng của bảng cũ là Diocletian Anno Martyrium 247, và ngay sau đó là năm đầu tiên của bảng mới, Anno Domini 532. Khi Dionysius lập bảng, các năm theo lịch Julian được xác định dựa trên tên của quan chấp chính nắm giữ chức vụ trong năm đó.

Hiểu lầm thường xuyên xuất hiện khi nhiều người gọi những năm sau sự ra đời của Chúa Giêsu là “sau Công nguyên”. Thực tế, Công nguyên bắt đầu từ năm Chúa Giêsu được cho là ra đời và kéo dài đến hiện tại. Dionysius ngụ ý rằng sự nhập thể của Chúa Giêsu xảy ra trước đó 525 năm, mặc dù ông không chỉ ra năm cụ thể cho sự ra đời hoặc thụ thai của Ngài. Ông không liên kết kỷ nguyên của mình với bất kỳ hệ thống niên đại nào khác và không giải thích hoặc biện minh cho ngày cơ bản.

Khái niệm “sau Công nguyên” không chính xác, vì công nguyên chỉ kết thúc khi quyết định kết thúc nó. Có nhiều tài liệu sử dụng thuật ngữ “sau công nguyên” hoặc viết tắt là SCN, nhưng chúng ta cần nhớ rằng không có sự chia thành “sau Công nguyên” và chúng ta vẫn đang sống trong công nguyên.

Qua nội dung trình bày ở trên, bạn đã có thông tin về ý nghĩa và đặc điểm của công nguyên cũng như cách tính năm trước công nguyên. Trung tâm sửa chữa điện lạnh – điện tử Limosa hy vọng những kiến thức chia sẻ về công nguyên đã giúp bạn mở rộng hiểu biết của mình. Mọi thắc mắc hoặc cần giải đáp thêm thông tin, bạn có thể liên hệ chúng tôi qua số tổng đài trực tuyến HOTLINE 1900 2276.