Cách tính khoảng cách trên bản đồ địa lý như thế nào?

Cách tính khoảng cách trên bản đồ địa lý là một chủ đề thú vị và hữu ích cho nhiều người, đặc biệt là những người yêu thích du lịch, khám phá hay nghiên cứu địa lý. Bài viết này, Trung tâm sửa chữa điện lạnh – điện tử Limosa sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về cách tính khoảng cách trên bản đồ địa lý, cũng như khai thác tối đa các công cụ và ứng dụng có liên quan. 

1. Khái niệm về khoảng cách trên bản đồ địa lý và các đơn vị đo lường phổ biến

• Khoảng cách trên bản đồ địa lý là khoảng cách giữa hai điểm trên bề mặt của Trái Đất, được biểu diễn trên một bản đồ có tỷ lệ nhất định. Khoảng cách trên bản đồ địa lý có thể khác với khoảng cách thực tế trên bề mặt của Trái Đất, do sự biến dạng của bản đồ khi chuyển đổi từ hình cầu sang hình phẳng.
• Các đơn vị đo lường phổ biến cho khoảng cách trên bản đồ địa lý là kilômét (km), mét (m), dặm (mi), hải lý (nmi), thước (ft), inch (in), xăng-ti-mét (cm), mi-li-mét (mm), v.v. Tùy thuộc vào tỷ lệ của bản đồ, một đơn vị đo lường có thể tương ứng với một độ dài khác nhau trên bản đồ. Ví dụ, trên một bản đồ có tỷ lệ 1:100.000, một cm trên bản đồ sẽ tương ứng với 1 km trên bề mặt của Trái Đất.

2. Các phương pháp tính toán khoảng cách trên bản đồ địa lý, từ cơ bản đến nâng cao

Có nhiều phương pháp để tính toán khoảng cách trên bản đồ địa lý, tùy thuộc vào độ chính xác, độ phức tạp và loại bản đồ mà bạn sử dụng. Dưới đây là một số phương pháp phổ biến nhất:

• Sử dụng thước đo: Đây là phương pháp đơn giản và dễ thực hiện nhất, chỉ cần bạn có một thước đo và biết tỷ lệ của bản đồ. Bạn chỉ cần đo độ dài của đoạn thẳng nối hai điểm trên bản đồ, sau đó nhân với tỷ lệ của bản đồ để được khoảng cách thực tế. Ví dụ, nếu bạn đo được độ dài của đoạn thẳng là 5 cm trên một bản đồ có tỷ lệ 1:50.000, thì khoảng cách thực tế sẽ là 5 x 50.000 = 250.000 cm = 2,5 km. Phương pháp này chỉ áp dụng được cho các bản đồ có tỷ lệ nhỏ và các đoạn thẳng ngắn, vì nó bỏ qua sự cong của bề mặt Trái Đất và sự biến dạng của bản đồ.
• Sử dụng công thức Pythagoras: Đây là phương pháp nâng cao hơn, dùng để tính toán khoảng cách trên bản đồ địa lý khi biết tọa độ của hai điểm trên bản đồ. Bạn cần chuyển tọa độ của hai điểm từ hệ độ kinh độ – vĩ độ sang hệ độ x – y trên bản đồ, sau đó áp dụng công thức Pythagoras để tính độ dài của cạnh huyền của tam giác vuông có hai cạnh góc vuông là hiệu của tọa độ x và y của hai điểm. Cuối cùng, bạn nhân kết quả với tỷ lệ của bản đồ để được khoảng cách thực tế. Ví dụ, nếu bạn có hai điểm A (10°N, 20°E) và B (15°N, 25°E) trên một bản đồ có tỷ lệ 1:1.000.000, bạn cần chuyển chúng sang hệ độ x – y bằng cách nhân với 111.111 (số mét tương ứng với một độ trên bề mặt Trái Đất). Sau đó, bạn áp dụng công thức Pythagoras để tính độ dài của cạnh huyền

Phương pháp này có độ chính xác cao hơn phương pháp sử dụng thước đo, nhưng vẫn có sai số do sự biến dạng của bản đồ và sự cong của bề mặt Trái Đất.

Sử dụng công thức haversine: Đây là phương pháp chính xác nhất, dùng để tính toán khoảng cách trên bản đồ địa lý khi biết tọa độ của hai điểm trên bản đồ. Bạn không cần chuyển tọa độ của hai điểm sang hệ độ x – y, mà chỉ cần áp dụng công thức haversine để tính khoảng cách trên mặt cầu có bán kính bằng bán kính Trái Đất. Công thức haversine có dạng như sau:

Phương pháp này có độ chính xác cao nhất, vì nó xem xét được sự cong của bề mặt Trái Đất và không phụ thuộc vào loại bản đồ nào.

3. Các công cụ hỗ trợ tính toán khoảng cách trên bản đồ địa lý trực tuyến và ngoại tuyến

Ngoài việc sử dụng các phương pháp tính toán thủ công, bạn cũng có thể sử dụng các công cụ hỗ trợ tính toán khoảng cách trên bản đồ địa lý trực tuyến và ngoại tuyến, để tiết kiệm thời gian và công sức. Dưới đây là một số công cụ phổ biến nhất:

• Google Maps: Đây là một trong những công cụ trực tuyến hàng đầu để tính toán khoảng cách trên bản đồ địa lý, cũng như cung cấp nhiều tính năng khác như tìm đường, xem bản đồ vệ tinh, địa hình, 3D, đường phố, v.v. Bạn chỉ cần nhập tên hoặc tọa độ của hai điểm trên bản đồ, sau đó chọn chế độ di chuyển (xe hơi, xe đạp, đi bộ, giao thông công cộng, v.v.) và Google Maps sẽ hiển thị cho bạn khoảng cách, thời gian và lộ trình giữa hai điểm. Bạn cũng có thể kéo thả các điểm trên bản đồ để thay đổi lộ trình và khoảng cách. 
• Bing Maps: Đây là một công cụ trực tuyến khác để tính toán khoảng cách trên bản đồ địa lý, cũng có nhiều tính năng tương tự như Google Maps. Bạn cũng chỉ cần nhập tên hoặc tọa độ của hai điểm trên bản đồ, sau đó chọn chế độ di chuyển và Bing Maps sẽ hiển thị cho bạn khoảng cách, thời gian và lộ trình giữa hai điểm. Bạn cũng có thể thêm nhiều điểm khác để tạo ra một lộ trình nhiều điểm dừng. 
• Distance Calculator: Đây là một công cụ trực tuyến đơn giản và nhanh chóng để tính toán khoảng cách trên bản đồ địa lý, không cần nhiều tính năng phức tạp. Bạn chỉ cần nhập tên hoặc tọa độ của hai điểm trên bản đồ, sau đó nhấn nút Calculate và Distance Calculator sẽ hiển thị cho bạn khoảng cách theo nhiều đơn vị đo lường khác nhau, cũng như góc hướng giữa hai điểm. Bạn có thể truy cập Distance Calculator tại [đây].
• GPS Visualizer’s Distance Calculator: Đây là một công cụ trực tuyến tiện lợi để tính toán khoảng cách trên bản đồ địa lý, cũng như vẽ đường cong và đa giác trên bản đồ. Bạn có thể nhập tên hoặc tọa độ của nhiều điểm trên bản đồ, sau đó chọn kiểu vẽ (đường thẳng, đường cong, đa giác, v.v.) và GPS Visualizer’s Distance Calculator sẽ hiển thị cho bạn khoảng cách, diện tích và chu vi của hình vẽ, cũng như tọa độ của các điểm. 
• Map Distance Calculator: Đây là một công cụ ngoại tuyến dành cho các thiết bị di động, cho phép bạn tính toán khoảng cách trên bản đồ địa lý một cách dễ dàng và chính xác. Bạn chỉ cần chạm vào các điểm trên bản đồ, sau đó Map Distance Calculator sẽ hiển thị cho bạn khoảng cách, độ cao và góc hướng giữa các điểm. Bạn cũng có thể chọn chế độ đo lường (mét, dặm, hải lý, v.v.) và chế độ bản đồ (bản đồ đường, bản đồ vệ tinh, bản đồ địa hình, v.v.).

Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về cách tính khoảng cách trên bản đồ địa lý, cũng như các ứng dụng thực tế của cách tính trong cuộc sống. Nếu bạn có thắc mắc hay góp ý gì, xin vui lòng để lại bình luận bên dưới bài viết của Trung tâm sửa chữa điện lạnh – điện tử Limosa nhé.